Kamu kesimi, işletmeler ve iş yapma biçimleri nasıl değişecek?

Koronavirüs (Kovid-19) salgınının ekonomik alandaki etkilerini gidermeye yönelik olarak 100 milyar liralık kaynak setini içeren tedbir paketi açıklanırken 'Küresel ekonomik, siyasi ve sosyal düzende köklü değişiklikler yaşanacağı ve artık hiçbir şeyin eskisi gibi gitmeyeceği' şeklindeki tespit durumun ciddiyetini göstermesi açısından oldukça önemlidir.

Şu halde ülkemizde ve dünyada bu olumsuz durumun giderilmesi için tedbirler alınmaktadır. Salgının gelişme süreci izlenerek gerekli konularda ilave adımlar da atılmaktadır. Ancak, artık tespit ve değerlendirmeleri olumsuzluklar üzerinden yapmanın, kehanetler veya kaynaksız komplo teorileri üretmenin çözüme herhangi bir katkısı bulunmuyor.

Öyle yada böyle, şu veya bu süreç içerisinde salgın ortadan kalkacak ve yeniden normale dönülecektir. Umarız bu süreç kısa sürer. Bu noktada önemli olan bir taraftan mevcut sorunların çözmüne yönelik önlemler alırken diğer taraftan geleceğe odaklanmak ve buna yönelik proaktif aksiyonlar oluşturmaktır.

Yaşanan süreç normalde yıllar içerisinde yapılması dahi son derece güç olan inovasyonların kısa bir sürede realize edilmesini mümkün hale getirecek. Kamu kesiminden işletmelere, yapılan işlerden iş yapma süreçlerine kadar birçok alanda hayatımıza etki edecek önemli değişimler yaşanacak. Bu değişimler ve muhtemel etkilerden bazılarını şöyle özetleyebiliriz.

1. KAMUDA VE SUNULAN HİZMETLERDE DEĞİŞİM

Kamu açısından temel esas vatandaşın en az bürokratik işlem ile etkili ve ekonomik şekilde işlerini yapabilmesidir.

Normal şartlar altında kamuda inovasyon, işlerin ve uygulamaya ilişkin esasların mevzuat ile belirlenmesi ve çalışanların alışkanlıkları nedeniyle kolayca yapılan bir iş değildir. Fakat içinde bulunduğumuz durum gibi zamanlarda zorlayıcı şartlar radikal inovasyon yapılmasını zorunlu hale getirebilmektedir. Son yıllarda ülkemizde radikal değişiklikler anlamında çok önemli adımlar atılmıştır.

Kamuda elektronik dönüşüm

Kamu hizmetlerinin elektronik platformda sunulduğu ve son dönemde eklemeler yapılarak geliştirilen e-Devlet kapısı uygulamaları, başvuru-değerlendirme süreçlerinin internet ve mobil platform üzerine taşınması, e-imza uygulamaları, kurumlararası veri paylaşımları ile vatandaştan en az belgenin talep edilmesi ve böylece bürokrasinin azaltılmasına yönelik çalışmaları önemli adımlara örnek olarak verebiliriz.

İlerleyen dönemde bu ve benzer kamu hizmetlerinin ve kurumların uygun olan tüm süreçlerinin e-Devlet, internet ve mobil teknolojiler üzerinden sunulması işleri daha da hızlanacaktır. Gelinen nokta bu uygulamaların ne kadar gerekli olduğunu göstermiştir.

Uzaktan eğitim dönüşümü

Eğitim süreçlerinde uzaktan eğitim bir yöntem olarak bulunmakta fakat yaygın şekilde kullanılmamaktayken yine içinde bulunduğumuz zorlayıcı şartlar nedeniyle hızlı bir değişimle hem ilk ve orta dereceli okullarda hem de üniversitelerde uygulamalar başlatılmıştır. Bu alanda dönüşüm süreci böylece başlamıştır.

Esnek çalışma imkanları ve organizasyon yapılarında dönüşüm

2020/4 sayılı Cumhurbaşkanlığı genelgesi ile uzaktan veya dönüşümlü çalışma gibi esnek çalışma imkanları getirilmiştir. Söz konusu düzenleme ile birlikte birlikte organizasyon teorisinin temel ilkesi olan koordinasyon ve kontrolün sağlanmasını sağlayacak şekilde teşkilat yapılarıda gözden geçirilmek durumunda kalınacak. Yeni durumda ortaya çıkan ihtiyaçlar ve verilen hizmetlere ilişkin yeni mevzuat düzenlemeleri yapılacak.

2. İŞLETMELERDE VE İŞ YAPMA ŞEKİLLERİNDE DEĞİŞİM

Kamu için öngördüğümüz değişimlerden organizasyon, uzaktan çalışma, elektronik dönüşüm süreçlerinin benzerlerinin işletmeler içinde sözkonusu olacağını söyleyebiliriz.

Tedarik zinciri etkilenecek

İşletmeler açısından hem tedarikçiler hemde müşteriler açısından durumun ne olacağı belirsiz. İşletmeler için en büyük öncelik söz konusu zincirin devamlılığını sağlamak olacaktır. Aksi takdirde sürecin sonunda hammadde sağlayan tedarikçiler veya müşterilerin olmaması, borç-alacak-tahsilat veya taahhütlerin yerine getirilememesi benzeri sorunlar oluşabilecektir.

Bazı işler ön plana çıkacak

Bugünlerde yaşananların etkisiyle özellikle sağlık sektörü, ilaç, sağlık gereçleri, eğitim teknolojileri, dijitalleşme, uzaktan iletişim ve eğitim teknolojileri, finans teknolojileri, lojistik ve benzeri alanlardaki işler ile örneğin Getir ve İstegelsin benzeri işletmelerin yaptığı türden dağıtım teknolojileri ve benzeri işler ön plana çıkacak.

Değer yaratmayan süreçler elimine olacak

İşletmeler açısından yeni dönem tüm süreçlerin gözden geçirilmesine ve değer yaratmayan süreçlerin elimine edilmesine imkan tanıyacak.

Dijitalelleşme süreçleri hızlanacak

İşletmeler açısından yaşanan süreç göstermektedirki elektonik dönüşüm ve dijitalleşme süreçlerine adaptasyon bir tercih değil zorunluluk haline gelecek.

Finanans yönetiminde değişim

İşletmeler açısından özsermaye, işletme sermayesi, nakit akışı ve finansmana erişim anlamındaki yaklaşım ve stratejilerde değişim yaşanacak.

Odak noktası inovasyon olacak

İşletmeler için mal, hizmet, organizasyon veya iş yapma biçimlerinde yapılan inovasyonun performans üzerine olumlu etkileri birçok akademik çalışmada gösterilmiştir. Buradan hareketle işletmelerin iş yapma süreçlerinde odak noktası inovasyon olacak.