Kamu kesimi, işletmeler ve iş yapma biçimleri nasıl değişecek?
Koronavirüs (Kovid-19) salgınının ekonomik alandaki etkilerini gidermeye yönelik
olarak 100 milyar liralık kaynak setini içeren tedbir paketi açıklanırken 'Küresel
ekonomik, siyasi ve sosyal düzende köklü değişiklikler yaşanacağı ve artık hiçbir
şeyin eskisi gibi gitmeyeceği' şeklindeki tespit durumun ciddiyetini göstermesi
açısından oldukça önemlidir.
Şu halde ülkemizde ve dünyada bu olumsuz durumun giderilmesi için tedbirler
alınmaktadır. Salgının gelişme süreci izlenerek gerekli konularda ilave adımlar
da atılmaktadır. Ancak, artık tespit ve değerlendirmeleri olumsuzluklar üzerinden
yapmanın, kehanetler veya kaynaksız komplo teorileri üretmenin çözüme herhangi
bir katkısı bulunmuyor.
Öyle yada böyle, şu veya bu süreç içerisinde salgın ortadan kalkacak ve yeniden
normale dönülecektir. Umarız bu süreç kısa sürer. Bu noktada önemli olan bir
taraftan mevcut sorunların çözmüne yönelik önlemler alırken diğer taraftan geleceğe
odaklanmak ve buna yönelik proaktif aksiyonlar oluşturmaktır.
Yaşanan süreç normalde yıllar içerisinde yapılması dahi son derece güç olan
inovasyonların kısa bir sürede realize edilmesini mümkün hale getirecek. Kamu
kesiminden işletmelere, yapılan işlerden iş yapma süreçlerine kadar birçok alanda
hayatımıza etki edecek önemli değişimler yaşanacak. Bu değişimler ve muhtemel
etkilerden bazılarını şöyle özetleyebiliriz.
1. KAMUDA VE SUNULAN HİZMETLERDE DEĞİŞİM
Kamu açısından temel esas vatandaşın en az bürokratik işlem ile etkili ve ekonomik
şekilde işlerini yapabilmesidir.
Normal şartlar altında kamuda inovasyon, işlerin ve uygulamaya ilişkin esasların
mevzuat ile belirlenmesi ve çalışanların alışkanlıkları nedeniyle kolayca yapılan
bir iş değildir. Fakat içinde bulunduğumuz durum gibi zamanlarda zorlayıcı şartlar
radikal inovasyon yapılmasını zorunlu hale getirebilmektedir. Son yıllarda ülkemizde
radikal değişiklikler anlamında çok önemli adımlar atılmıştır.
Kamuda elektronik dönüşüm
Kamu hizmetlerinin elektronik platformda sunulduğu ve son dönemde eklemeler
yapılarak geliştirilen e-Devlet kapısı uygulamaları, başvuru-değerlendirme süreçlerinin
internet ve mobil platform üzerine taşınması, e-imza uygulamaları, kurumlararası
veri paylaşımları ile vatandaştan en az belgenin talep edilmesi ve böylece bürokrasinin
azaltılmasına yönelik çalışmaları önemli adımlara örnek olarak verebiliriz.
İlerleyen dönemde bu ve benzer kamu hizmetlerinin ve kurumların uygun olan
tüm süreçlerinin e-Devlet, internet ve mobil teknolojiler üzerinden sunulması
işleri daha da hızlanacaktır. Gelinen nokta bu uygulamaların ne kadar gerekli
olduğunu göstermiştir.
Uzaktan eğitim dönüşümü
Eğitim süreçlerinde uzaktan eğitim bir yöntem olarak bulunmakta fakat yaygın şekilde kullanılmamaktayken yine içinde bulunduğumuz zorlayıcı şartlar nedeniyle hızlı bir değişimle hem ilk ve orta dereceli okullarda hem de üniversitelerde uygulamalar başlatılmıştır. Bu alanda dönüşüm süreci böylece başlamıştır.
Esnek çalışma imkanları ve organizasyon yapılarında dönüşüm
2020/4 sayılı Cumhurbaşkanlığı genelgesi ile uzaktan veya dönüşümlü çalışma
gibi esnek çalışma imkanları getirilmiştir. Söz konusu düzenleme ile birlikte
birlikte organizasyon teorisinin temel ilkesi olan koordinasyon ve kontrolün
sağlanmasını sağlayacak şekilde teşkilat yapılarıda gözden geçirilmek durumunda
kalınacak. Yeni durumda ortaya çıkan ihtiyaçlar ve verilen hizmetlere ilişkin
yeni mevzuat düzenlemeleri yapılacak.
2. İŞLETMELERDE VE İŞ YAPMA ŞEKİLLERİNDE DEĞİŞİM
Kamu için öngördüğümüz değişimlerden organizasyon, uzaktan çalışma, elektronik
dönüşüm süreçlerinin benzerlerinin işletmeler içinde sözkonusu olacağını söyleyebiliriz.
Tedarik zinciri etkilenecek
İşletmeler açısından hem tedarikçiler hemde müşteriler açısından durumun ne
olacağı belirsiz. İşletmeler için en büyük öncelik söz konusu zincirin devamlılığını
sağlamak olacaktır. Aksi takdirde sürecin sonunda hammadde sağlayan tedarikçiler
veya müşterilerin olmaması, borç-alacak-tahsilat veya taahhütlerin yerine getirilememesi
benzeri sorunlar oluşabilecektir.
Bazı işler ön plana çıkacak
Bugünlerde yaşananların etkisiyle özellikle sağlık sektörü, ilaç, sağlık gereçleri,
eğitim teknolojileri, dijitalleşme, uzaktan iletişim ve eğitim teknolojileri,
finans teknolojileri, lojistik ve benzeri alanlardaki işler ile örneğin Getir
ve İstegelsin benzeri işletmelerin yaptığı türden dağıtım teknolojileri ve benzeri
işler ön plana çıkacak.
Değer yaratmayan süreçler elimine olacak
İşletmeler açısından yeni dönem tüm süreçlerin gözden geçirilmesine ve değer
yaratmayan süreçlerin elimine edilmesine imkan tanıyacak.
Dijitalelleşme süreçleri hızlanacak
İşletmeler açısından yaşanan süreç göstermektedirki elektonik dönüşüm ve dijitalleşme
süreçlerine adaptasyon bir tercih değil zorunluluk haline gelecek.
Finanans yönetiminde değişim
İşletmeler açısından özsermaye, işletme sermayesi, nakit akışı ve finansmana
erişim anlamındaki yaklaşım ve stratejilerde değişim yaşanacak.
Odak noktası inovasyon olacak
İşletmeler için mal, hizmet, organizasyon veya iş yapma biçimlerinde yapılan
inovasyonun performans üzerine olumlu etkileri birçok akademik çalışmada gösterilmiştir.
Buradan hareketle işletmelerin iş yapma süreçlerinde odak noktası inovasyon
olacak.